Zo leef je duurzamer: ‘Je hoeft je echt niet slecht te voelen als je een keer een lange douche neemt’

We got you.

Stikstofcrisis, klimaatcrisis, vliegschaamte, plasticsoep, bio-industrie, fast fashion… Het zijn termen die we om de haverklap horen, en we zijn zelf verantwoordelijk voor het bestaan ervan. De problemen zijn groot, dat mag duidelijk zijn.

It's not to late

Gelukkig is het nooit te laat om het anders te doen, en andere, duurzame keuzes te maken waar onze planeet bij gebaat is. En nee, daar hoef je geen Greta Thunberg voor te heten, noch de barricades voor op te klauteren, noch je vast te lijmen aan de A12. Maar waar te beginnen, wat kun je zelf nou relatief makkelijk doen?

We vragen het duurzaamheidsexpert Hilda Feenstra, auteur van het boek Duurzaam zijn moet je durven en oprichter van het bedrijf Local Matters, dat organisaties helpt te verduurzamen. “Op het moment dat je je écht realiseert dat we maar één aarde hebben waar we afhankelijk van zijn, zodra je dat echt vóélt, ga je andere dingen belangrijk vinden. Het verandert je kijk op de wereld.

Je wordt vanzelf bewuster en daardoor ga je stukje bij beetje andere keuzes maken. Je kunt niet van de ene op de andere dag volledig duurzaam leven, maar: je kunt wel steeds opnieuw iets kleins in je leven veranderen, stapje voor stapje. De – relatief kleine – keuzes die we elke dag thuis maken, zijn wel degelijk van invloed op de kwaliteit en de beschikbare hoeveelheid van alles wat we nodig hebben om nog heel lang op aarde te kunnen voortbestaan. Elke keer dat je een duurzamere keuze maakt, draag je bij aan een gezonde leefomgeving op de lange termijn.”

Kleine stappen

Bekijk eerst eens wat voor jou de gebieden zijn waar ruimte is voor verandering, zegt Feenstra. “Je hebt vaak meer invloed dan je denkt. Vraag jezelf allereerst af hoe je nu leeft, hoe bewust de keuzes zijn die je maakt. Wat koop ik? Waar? Hoe kom ik daar? Wat eet ik? Welke bank beheert mijn geld? Welke politieke partij krijgt mijn steun? En dan kun je gaan bedenken: is het echt nodig om nu de auto te pakken of kan ik ook op de fiets gaan?

Wil ik per se die appels uit Nieuw-Zeeland of mogen het ook Hollandse appels zijn? Hé, hoe handelt mijn bank, zal ik mijn bankzaken niet onderbrengen bij een eerlijkere bank? Dit zijn allemaal heel kleine, makkelijke stappen om te zetten. Een bank verruil je easy peasy met een overstapservice, daar hoef je bijna niks voor te doen. Er kan echt steeds meer, met steeds minder moeite.

Kijk eens naar het aantal alternatieven voor vlees dat inmiddels in de schappen ligt. Koken zonder vlees is inmiddels allang niet ingewikkeld meer. Duurzaam leven is een continue zoektocht naar wat er kan. En als je dan ook nog enthousiast aan mensen vertelt over jouw zoektocht of nieuwe keuzes, inspireer je anderen om er ook eens over na te denken. En daarmee wordt je invloed nog groter. Je hoeft echt niet alles op te geven om duurzamer te leven: de een stopt met vliegen en de ander met vlees eten. Het is een proces, een bewustwording, en je kijkt daarbij zelf wat wel of niet goed voelt voor jou.”

Weg met het schuldgevoel

Daar is duurzaamheidsactivist, youtuber en auteur van het boek Dit gebeurt er als je duurzaam gaat leven Marije van der Made het roerend mee eens. Hoewel Van der Made benadrukt dat de écht impactvolle verandering ’m zit in de juiste bedrijven en politieke partijen steunen. Daarnaast richt ze haar pijlen vooral op consuminderen.

Maar wat we ook wel of niet doen: we hoeven ons er niet schuldig over te voelen, vindt Van der Made. “Met mijn boek en YouTube-video’s hoop ik mensen in te laten zien dat schuldgevoel ons niks brengt. Je hoeft je echt niet slecht te voelen als je een keer een lange douche neemt, want dan verlies je alleen maar energie – pun intended. Natuurlijk is het meegenomen als je niet dat plastic flesje koopt, geen vlees eet vanavond of je was ophangt aan een rek in plaats van het in de droger stopt.

Maar liever zie ik dat mensen stemmen op een groene partij, kiezen voor een groene bank, zorgverzekeraar en pensioenfonds. Dat ze overstappen naar een echt groene energieleverancier, hun woning beter isoleren en stoppen of drastisch minderen met dierlijke producten eten. Duurzaamheid zit ’m niet in ‘duurzame’ spullen kopen, maar in gedragsverandering: consuminderen, letten op ethische werkomstandigheden, dierenleed tegengaan en bovenal de juiste bedrijven steunen.”

Wordt bewuster

Van der Made vindt net als Feenstra dat we geen drastische maatregelen hoeven te nemen. Je komt al een heel eind als je alles met meer bewustzijn en mate doet. “Je kunt bewust leven zonder dat je iets tekortkomt of jezelf al te veel hoeft te ontzeggen. Wees creatief. Bijvoorbeeld wat reizen betreft: ikzelf vind naar Londen vliegen echt dikke onzin, daar kun je makkelijk met de trein heen. En dat geldt voor veel stedentrips in Europa.

Daarnaast meen ik dat tachtig procent van alle autoritten minder dan vijf kilometer beslaan. Je gaat mij niet vertellen dat een groot deel daarvan niet met de fiets had gekund. Dus als je een beetje inzicht verkrijgt in wat de impact is van de keuzes die je zelf kunt maken, zou je bij wijze van spreken zelfs met een flinke vliegreis nog binnen de draagkracht van de planeet kunnen blijven: het is maar net hoe je de rest van je leven indeelt. Desondanks ben ik er dus voorstander van dat we de focus op onze impact als individu verleggen, en die energie steken in systematische veranderingen.”

6 do’s en don’ts

van duurzaamheidsactivist Marije van der Made

1. “Met stip op één: stem op een groene partij. Echte verandering begint van bovenaf.”
2. “Teken petities. Zoals bijvoorbeeld het Good Clothes, Fair Pay-initiatief, voor een eerlijk loon in de mode-industrie, en de petitie van Animal Rights tegen dierenleed.”
3. “Verhuis naar een groene bank, zorgverzekering en energieleverancier.”
4. “Leen wat vaker spullen. Of koop vintage of tweedehandsspullen in plaats van ze nieuw te kopen.”
5. “Koop en eet minder dierlijke producten.”
6. “Denk na aan welke bedrijven en winkels jij je geld uitgeeft, en of deze duurzaam, verantwoord en ethisch ondernemen. Zo niet: bedenk waar je je spullen elders zou kunnen halen.”

De rest van dit verhaal lees je in 19-2023. Meer van dit soort verhalen lees je wekelijks bij Flair.