Kiekeboe: aan déze vreemde angst lijdt bijna de helft van de volwassenen

Door: Libelle - Emma Verweij

Psycholoog Philip Tyson van de universiteit van South Wales dook in een verrassend onderwerp dat voorheen amper onderzocht is: coulrofobie. Nu zegt je dat misschien niks, maar kinderen én volwassenen kampen ermee: de angst voor clowns.

Nare ervaring

Tyson vroeg 987 mensen uit 64 verschillende landen of ze bang waren voor clowns. Meer dan de helft gaf toe dat dat inderdaad zo is. Lang werd aangenomen dat coulrofobie ontstaat door een vervelende ervaring met een clown, maar uit het onderzoek blijkt dat dat niet de belangrijkste oorzaak is.

Goedaardig, maar nog steeds eng

Het is de media die de reputatie van de eens zo gewaardeerde clown heeft bezoedeld. Met name de personages Pennywise uit de film It en The Joker uit Batman jagen mensen de stuipen op het lijf, maar ook ‘goedaardige’ clown Ronald McDonald wordt door sommigen als angstaanjagend ervaren.

Verborgen emoties

Goed of kwaad, clowns hebben blijkbaar iets gemeen wat veel mensen een onbestemd gevoel geeft, ontdekten de onderzoekers. De sterkste aanjager van coulrofobie is ‘verborgen emotionele signalen’. Oftewel, we kunnen door de schmink niet goed aan het gezicht van een clown aflezen wat er in hem omgaat.

Griezelige gewaarwording

Ook het onvoorspelbare gedrag van een clown kunnen veel mensen niet waarderen, samen met een fenomeen dat in het Engels het uncanny valley effect heet — in het Nederlands ‘de griezelvallei’. Wanneer een figuur op een mens lijkt, zoals een hyperrealistische robot of pop, maar ook weer nét niet, dan krijgen we de kriebels. Clowns hebben dat griezelige effect van net-niet-mens zijn soms ook.

“Het uiterlijk van clowns heeft meerdere kenmerken die (…) het gevoel geven dat er sprake is van een acute dreiging,” schrijven de onderzoekers. Dat verklaart waarom onder andere regisseurs dankbaar gebruik maken van de clown als eng figuur.

_{Bron: Scientias}