Mireille over racisme: 'Een kindje wilde mijn dochters (4) hand niet vasthouden omdat ze zwart was en zou stinken'

Mireille (40) is single en moeder van een dochter van inmiddels 13. Ze werkt als NLP-trainer, presentatrice en model.

Niet fijn

"Ik ben niet zielig. Ik pas voor de slachtofferrol, maar de waarheid is wel dat mijn leven niet altijd even makkelijk is geweest. In Scheveningen ben ik geboren en op mijn achtste zijn mijn moeder en ik, met mijn bonuspapa, verhuisd naar Noord-Scharwoude, een klein dorp. Al op de tweede dag kwamen er buurmeisjes bij ons naar binnen rennen die zeiden: 'Hè? Mensen uit Afrika hebben toch geen mooi huis of tv?'

Ik vond het heel raar en moest bijna meelachen. Ik heb toen iets gezegd als: 'Natuurlijk hebben wij tv!' Maar niet iets als: 'Wat zeg jij nou?' Dat is wel zo’n beetje de rode draad in mijn leven. Je hoort iets en denkt: dat voelt niet fijn. Maar door de shock weet je niet wat je moet zeggen. Dus zeg je maar niets.

In de supermarkt werd ik met argusogen bekeken. Toen ik vaker kwam, werd het volgen iets minder, maar als ik in de Bruna bijvoorbeeld een pen stond uit te zoeken, vroeg het winkelmeisje heel demonstratief: 'Kan ik je helpen?' Bij vriendinnen gebeurde dat nooit. Dat heb je, ook als kind, al heel snel door."

Onwetendheid

"Mijn bonusvader is wit en vaak als er iemand bij me thuis kwam, werd er gezegd: 'Dat is toch niet jouw papa?' Mensen vroegen soms ook of mijn echte vader meerdere vrouwen had. Dat raakte me enorm, ook omdat ik mijn bonusvader echt als mijn vader zag. Gelukkig kwam hij voor me op en heeft hij me ook officieel erkend, wat me de achternaam 'Bruin' opleverde. Je verzint het niet...

Met sollicitaties leverde dat soms ook ongemakkelijk situaties op. Ik heb totaal geen accent en in combinatie met mijn Nederlandse naam zag ik mensen soms echt schrikken als ik binnenkwam. Bij modellenwerk werd ik vaak afgewezen met de reden: 'Sorry, we hebben al een donker meisje.' Je wordt heel makkelijk gedegradeerd tot een huidskleur. Ik ben er inmiddels wel achter dat het echt niet altijd gemeen bedoeld is.

Er heerst veel onwetendheid en kinderen praten gewoon hun ouders na. Daarom vind ik het zo belangrijk om te vertellen wat voor indruk dit op mij heeft gemaakt. Als kind wil je maar één ding: geaccepteerd worden. En dan helpt het niet als andere kinderen dingen zeggen als: 'Jij hebt schapenhaar, hè?' Ik wilde niet anders zijn, dus ik heb heel lang mijn haar glad gemaakt. Ook zette ik nooit een baret op, want ik werd al zo vaak voor Zwarte Piet uitgemaakt. Een vrouw zei een keer: 'Jij kan wel heel goed Zwarte Piet spelen. Je hoeft je niet eens te schminken!' Ik dacht: ja, dat is zo, maar het voelde niet fijn."

Lees ook Annelies: ‘In de loop der jaren ben ik me pijnlijk bewust geworden van mijn witte privilege’

Emoties weggestopt

"Toen mijn dochter vier was, kwam ze uit school en vertelde ze dat een kind op school haar handje niet wilde vasthouden omdat ze zwart was en zou stinken. Ik heb tegen mijn dochter gezegd dat ze prachtig en mooi was, maar de tranen sprongen in mijn ogen en het voelde alsof ik een stomp in mijn maag had gekregen. Op dat moment dacht ik: ik wil naar Amsterdam

Ik weet nog dat ik daar op mijn vijftiende voor het eerst was. Ik zal dat gevoel nooit vergeten. We zaten in de metro en ik dacht: niemand kijkt me aan. Voor het eerst voelde ik me vrij om te zijn wie ik was. Dat had ik in het dorp nog nooit ervaren. Inmiddels woon ik in Amsterdam en hier is het racisme zo’n tachtig procent minder.

De rest laat ik waaien. Mijn dochter is nu dertien en veel activistischer dan ik. Zij heeft laatst uit eigen initiatief een heel project gemaakt op school over racisme. Ik ben supertrots op haar. Ik ben niet zuur en heb een dikke huid, maar het mag nu wel zichtbaarder worden wat een ogenschijnlijk onschuldige opmerking kan bewerkstelligen.

Mijn kleinkinderen mogen dit allemaal niet meemaken. Daarom vind ik de demonstraties ook goed, al had ik niet verwacht dat ik daar zo veel emotie bij zou voelen. Het verbaasde me hoeveel ik blijkbaar heb weggestopt.”

_{tekst Vivienne Groenewoud | fotografie Bart Honingh, Emmie de Vries Fotografie (Annelies) | visagie Linda Huiberts}