Bibi’s vriendin overleed na een avond stappen: ‘We weten eigenlijk zeker dat ze vermoord is’

Twee handen op één buik

“Mariska en ik leerden elkaar kennen op de PABO-opleiding toen ik twintig was en zij negentien. Ze was iemand die iedereen er graag bij had, met haar open, positieve uitstraling. Als we muziekles hadden, maakte ze er altijd een feestje van. Tussen ons ontstond al snel een vriendschap.

Op een dag vertelde ze me in de trein dat haar ouders uit elkaar gingen. Ze gingen allebei verhuizen en door omstandigheden konden Mariska en haar twee jaar jongere zusje Amanda niet mee. Ineens waren ze niet meer zeker van waar ze gingen wonen. Ik vertelde dit thuis aan mijn moeder en die zei: ‘Dan komen ze toch bij ons.’ Zo kwam het dat Mariska en haar zusje bij ons introkken.

Vanaf dat moment waren Mariska en ik echt twee handen op één buik. We gingen samen naar school, daarna zat ze bij mij op de kamer om samen te kletsen of te tutten. Of we keken met Amanda naar afleveringen van Sex and the city.

’s Avonds gingen we samen stappen. Dan zetten we in de auto het nummer Suavemente op om alvast in de stemming te komen. Ik weet nog hoe we op een van die stapavonden in de auto zaten en Mariska me aankeek met haar mooie donkere ogen. ‘Ik ben blij dat ik niet meer de oudste ben,’ zei ze tegen me. ‘Nu ben jij mijn oudere zus.’ Vanaf dat moment waren we ook echt zussen. Ik noemde haar ‘ukkie’ en zij mij ‘grote zus’.”

Ruzie

“Na een paar maanden verhuisden Mariska en Amanda. Door urgentie kregen ze via de gemeente hun eigen huisje. Daar hielp ik met het schilderen en lampen ophangen. Waar we eerder samen in mijn kamer zaten, ging ik nu naar hun huis. Als we gingen stappen, bleef ik daarna bij Mariska slapen. Ze zat vol plannen: ze wilde een grote reis gaan maken naar Honduras en stage lopen in Medellín om daar kansarme kinderen te helpen.

Ik snapte daar niks van, mij trok het buitenland niet, er zijn genoeg leuke vakantieplekken in Nederland. ‘Maar als ik straks oud ben en in mijn schommelstoel zit, heb ik mijn kleinkinderen wat te vertellen,’ zei ze lachend.

Eigenlijk had ik nooit ruzie met Mariska. Dat was ook lastig, ze was bijna nooit chagrijnig en zag overal het positieve van in. Toch kregen we het met elkaar aan de stok. Als ik terugdenk aan de reden voelt het zo stom. Ik kreeg ook een eigen huis en wilde dat Mariska kwam kijken. Maar ze had het druk met haar stage en het plannen van de reis naar Honduras.

Ze zegde een paar keer af en toen ik haar boos belde, liepen de emoties hoog op. Ik gooide de hoorn erop en ineens was er geen contact meer. We kwamen elkaar weleens tegen, maar dan zeiden we niks, we waren allebei te koppig om het goed te maken.

Geen contact

Zo verstreken er maanden. Ik was net zwanger van mijn oudste kind toen ik naar de Sex and the city-film in de bioscoop ging. Echt een film waar Mariska en ik samen heen zouden gaan, dacht ik nog. En daar liep ik haar inderdaad tegen het lijf. We keken elkaar een beetje schaapachtig aan, vroegen hoe het was, wensten elkaar plezier bij de film en gingen naar onze plek in de zaal.

Na afloop zag ik haar buiten en lachten we naar elkaar. Toen wist ik dat het vanzelf goed zou komen. De boosheid was bij ons allebei weg. We waren nog altijd zusjes. Dan kun je ruziemaken én het weer goedmaken. Daar hadden we nog alle tijd voor.”

Op de vlucht

“Kort daarop vertrok Mariska naar Honduras. Via haar reisblog hield ik bij wat ze deed. Ze beleefde zo veel avonturen en op alle foto’s stond ze lachend. Ze had het duidelijk naar haar zin. Maar op mijn babyshower belde mijn broer me op.

‘Mariska is dood,’ zei hij huilend. Ik wist niet wat ik ervan moest denken. Hoe kon een meisje van 23 ineens dood zijn? Hoe en wat precies wist mijn broer op dat moment ook niet. Ik heb die babyshower verdoofd uit­gezeten, was volledig in shock, kon het gewoon niet geloven. De volgende dag ging ik naar Amanda toe. Dat voelde vreemd, door de ruzie met Mariska had ik haar ook al een tijdje niet gezien. Maar ze ontving me met open armen.

Ze zei: ‘Voor Mariska vertrok, vertelde ze me dat ze het weer goed wilde maken met je. Dat was ze van plan te doen zodra ze weer terug was van haar reis.’ Die woorden betekenden zo veel voor me. Ook dat ik hoorde hoe ze de babypagina die ik bijhield in de gaten hield. We volgden elkaar dus wel, wisten wat er in elkaars leven speelde, zelfs toen we daar geen deelgenoot van waren.

Maar ik hoorde nu ook de eerste details over wat er zou zijn gebeurd. Mariska was op haar laatste avond in Honduras met haar duikinstructeur wat gaan eten en dansen. Die avond is ze met hem mee naar huis gegaan en daar is ze overleden. Hij beweerde dat ze was gevallen in de bad­kamer, waarbij haar voortand was afgebroken. Hij zou haar hebben gevraagd of ze naar een tandarts wilde gaan waarop ze aangaf te willen gaan slapen.”

Zwellingen en blauwe plekken

“Toen wist ik dat hij moest liegen: Mariska was maar wat trots op haar mooie, rechte tanden. Ze zou het repareren van een kapotte voortand echt niet hebben afgewimpeld. Daarna is ze volgens hem onwel geworden en heeft hij haar naar een ziekenhuis gebracht. Eigenlijk gedumpt, want hij is meteen weggegaan. Volgens de artsen was ze toen al dood.

De Hondurese autoriteiten wilden meer van de duikinstructeur horen. In afwachting van het onderzoek namen ze hem zijn Britse paspoort af, zodat hij het land niet uit kon. Maar ze wisten niet dat hij ook een Australisch paspoort had. Daarna heeft hij de benen genomen naar Australië en daar leveren ze geen eigen burgers uit.

Vanwege het onderzoek kon Mariska’s lichaam niet meteen terug naar Nederland gebracht worden. Eerst moest in Honduras een autopsie worden verricht. Toen de foto’s daarvan naar Amanda werden gestuurd, kon zij het niet aan om te kijken. ‘Dat doe ik wel,’ zei ik toen. Die foto’s staan nu dertien jaar later nog op mijn netvlies gebrand. Haar gezicht zat onder de zwellingen en blauwe plekken en ook op haar nek zaten plekken.

Ze bleek een schedelbasisfractuur te hebben aan de achterzijde van haar hoofd. Hoe kan dat als je voorover valt? Dat klopte niet met het verhaal van die duikinstructeur. Hierdoor weten we eigenlijk voor honderd procent zeker dat ze vermoord is. Misschien wilde hij meer dan zij en is het die avond uit de hand gelopen. Gezien alle verwondingen zal ze in die angst gevochten hebben voor haar leven.”

Hulp van Peter R. de Vries

“Pas na zes weken kwam Mariska’s lichaam naar Nederland en kon ze worden begraven. Ik heb me afzijdig gehouden van de muziekkeuze en heb niet gesproken. Omdat we ruzie hadden gehad, voelde dat niet als mijn plek. Later heb ik dat wel jammer gevonden, ik heb daardoor geen afscheid kunnen nemen op een manier die ik graag had gewild. Troost vond ik bij Amanda. Waar zij vroeger het zusje van Mariska was, kregen wij nu een echte zussenband.

Toen mijn dochter werd geboren, was ze meteen een echte tante en toen mijn man vervolgens jong overleed door een ongeluk, is zij er voor me geweest om me door die donkere tijd heen te slepen. Samen konden we altijd over Mariska praten. Soms hadden we ook het idee dat ze bij ons was. Zo had mijn broer ooit tijdens oud en nieuw een champagnefles op de bil van Mariska afgevuurd, dat had haar een blauwe plek opgeleverd.

‘Ik pak je nog een keer terug,’ had ze lachend geroepen. Een keer liep mijn broer door de keuken en vloog ineens de kurk uit een champagnefles die daar al een tijd stond, vlak langs zijn gezicht. ‘Die kon je van Mariska verwachten,’ zeiden we toen. Dat zijn die momenten dat je weet dat ze even binnen komt kijken bij ons.”

Zoveel vragen

“In de jaren na haar dood hebben we alles gedaan om de onderste steen boven te krijgen. Omdat de Hondurese autoriteiten de duikinstructeur nooit hebben kunnen ondervragen, bleef de zaak bij hen ook open en is er nooit een doodsoorzaak vastgesteld. Peter R. de Vries heeft ons geholpen om te proberen de waarheid boven tafel te krijgen. Hij heeft drie afleveringen op tv aan de zaak gewijd en is op zoek gegaan naar de duikinstructeur. Die vond hij in Perth, maar hij weigerde hem te woord te staan en zorgde dat Peter werd gearresteerd. Als je niks te verbergen hebt, kun je iemand toch wel te woord staan?

We hebben zoveel vragen en kunnen niet verder zonder dat we daar antwoord op krijgen. Alleen al uit respect naar de nabestaanden zou hij in ieder geval zijn versie van het verhaal een keer moeten vertellen. Na die uitzendingen is er eigenlijk niks meer aan gedaan om druk te zetten. Dat maakte ons als familie ook boos. We hopen dat er iemand komt die ermee aan de slag wil. Bijvoorbeeld een advocaat die hier pro deo werk van wil maken om te zorgen voor gerechtigheid. We zitten nu al dertien jaar in deze situatie, dat kan toch niet nog veertig jaar duren?”

Anderen behoeden

“Als nabestaande van iemand die door geweld om het leven is gekomen, doe ik er alles aan om anderen voor dit lot te behoeden. Zo heb ik meegewerkt aan de campagne-film ‘Uitgaan of naar de les, waarom met een mes’. Die is op YouTube te zien en wordt ook vertoond tijdens voorlichtingen op onder meer middelbare scholen. Mariska is dan niet door een mes om het leven gekomen, uiteindelijk leiden alle vormen van geweld naar hetzelfde. En blijven er allemaal mensen achter met verdriet en vragen.

Ik heb ook een lezing op een school gegeven. Zo komt er misschien toch nog iets positiefs uit voort. Dit blijft me bezighouden en dat verandert niet zolang er geen gerechtigheid komt. ‘Hij heeft maar drie jaar gekregen,’ hoor je weleens na een zaak. Had deze dader maar drie jaar gezeten, denk ik dan. Dat was tenminste een straf geweest. Het feit dat hij nu gewoon rustig doorleeft in Australië is niet te verkroppen. Hoe kun je met jezelf leven na zoiets? Ik hoop dat hij last krijgt van zijn geweten en op een dag toch met meer antwoorden komt. Dat zou het minste zijn dat hij voor ons als familie kan doen…”

Plekje geven

“Inmiddels is het al veertien jaar geleden. Met haar verjaardag en sterfdag staan Amanda en ik extra stil bij haar verlies. Op andere dagen draag ik het sowieso met me mee. Het heeft me veranderd, ik ben angstiger geworden. ‘s Avonds de hond uitlaten, vind ik doodeng. ‘Kom op,’ zeggen mensen dan, ‘wat is de kans dat er iets gebeurt?’ Nou, denk ik dan, wat was de kans dat je niet meer terugkomt van een avondje stappen met je duikinstructeur?

Ik ben ook overbezorgd geworden. Mijn dochter fietst sinds kort alleen naar de middelbare school. Ze moet me een berichtje sturen als ze aankomt. Ik was al niet avontuurlijk ingesteld, maar ik zal nu zeker nooit alleen naar het buitenland op vakantie gaan. Terwijl Amanda dat soort dingen juist wel doet om te bewijzen dat het kan. Zo zie je maar hoe twee mensen heel anders omgaan met verdriet. Mariska blijft voor mij altijd een meid van drieëntwintig. Ik had haar zo graag gezien met rimpels, met kinderen. Met die kleinkinderen rond haar schommelstoel waar ze me over vertelde. Met allemaal verhalen over haar reizen. Dat dit haar is ontnomen, is zo oneerlijk. Ik hoop het ooit een plekje te geven als we gerechtigheid hebben gekregen, maar echt te boven kom je zo’n verlies denk ik nooit.”

Dit interview komt uit Flair 48-2021. Meer van dit soort verhalen lees je wekelijks in Flair.