Annelies: 'In de loop der jaren ben ik me pijnlijk bewust geworden van mijn witte privilege'

Annelies (37) is getrouwd met Kadé (41). Samen hebben ze twee zoons: David (12) en Nathan (5). Ze werkt als coach en gezinstherapeut. Annelies vertelt: "Mijn zoon vraagt: 'Mama, waarom doet kleur ertoe? Waarom moet ik extra mijn best doen?'

Witte privilege

"Toen David net op school zat, zei een vader op het schoolplein: 'Hee, jij hebt een échte Zwarte Piet als vader!' Ik wist niet wat ik hoorde. Ook ik vond Sinterklaas een leuk feest en bewaarde daar goede herinneringen aan, totdat ik merkte wat het opriep bij mijn man en kinderen. Ik was naïef en goedgelovig, leefde met het beeld dat iedereen in Nederland gelijk is en gelijke kansen heeft.

Inmiddels weet ik dat dit niet waar is. Ik weet nog dat ik zwanger was van David en iemand een keer zei: ‘Zou je hem niet jouw achternaam geven?’ Waarom, dacht ik toen nog. Maar nu snap ik het. Het is heel lastig om te zien dat ik totaal anders word behandeld dan mijn man in dezelfde situatie.

Zo werd hij een keer aangehouden. Hij was zijn kenteken­bewijs vergeten, dat zat nog in mijn tas. Kadé werd zodanig doorgelicht, dat ze zelfs de luier van onze zoon op drugs wilden checken. Ik ben ook weleens mijn kentekenbewijs vergeten, maar zoiets is mij echt nog nooit overkomen. Door dit soort situaties ben ik me in de loop der jaren pijnlijk bewust geworden van mijn witte privilege."

'Even' hun haar aanraken

"Alledaags racisme zit in zo veel dingen. Mensen die ongevraagd aan het haar van mijn kinderen zitten bijvoorbeeld. Mijn man komt uit Congo en ik snap best dat mensen het interessant vinden dat mijn jongens kroeshaar hebben en dat willen voelen. Aanvankelijk was ik er ook niet zo alert op, maar toen David een jaar of zes was gaf hij aan dat hij het niet prettig vond. Nu zeg ik: 'Doe even normaal, ik ga toch ook niet zomaar aan jouw haar voelen?'

David vindt het soms lastig om zijn gevoelens kenbaar te maken, dus vaak spring ik nog voor hem in de bres. Op school werd hij zich bewust van zijn kleur, maar kreeg hij geen nare reacties. Ook op het voortgezet onderwijs gaat dat nu goed. Wel is hij op de bso erg gepest en voor 'Apie' uitgemaakt. Dat vond hij vreselijk. We hebben dat met hem besproken.

Vooral omdat hij vragen had en zelf door begon te krijgen dat hij echt anders werd benaderd. Dat hij vaak onder een vergrootglas lag, merkte hij in winkels en op straat. We hebben hem uitgelegd dat er oneerlijke processen spelen, dat je met een gekleurde huid extra je best moet doen, omdat mensen vaak negatieve verwachtingen van je hebben. En ja, dat is hartbrekend. Maar je wilt hem er toch tegen wapenen."

Lees ook Mirthe: ‘Ik weet heel goed dat mijn witte zoon het makkelijker zal hebben dan ik, puur door zijn huidskleur’

Extra zijn best doen

"Met David voer ik vaak gesprekken over vooroordelen. Hij vraagt: 'Mama, waarom doet kleur ertoe? Waarom moet ik extra mijn best doen?' Ik vind het lastig om hem daarin handvatten mee te geven, ook omdat ik racisme pas echt heb ervaren sinds ik kinderen heb. Maar inmiddels weet ik wel hoe pijnlijk het is. De pijn van mijn kinderen is mijn pijn. Daarom hoop ik dat er nu echt iets verandert."

Naast Annelies vertellen Mirthe en Mireille over racisme. Dit drieluik heeft eerder in Flair 2020 gestaan. De interviews worden herplaatst vanwege Keti Koti op 1 juli.

tekst Vivienne Groenewoud | fotografie Bart Honingh, Emmie de Vries Fotografie (Annelies) | visagie Linda Huiberts