Durf te vragen: hoe praat je met kinderen over de oorlog?

We leggen het je hier uit.

Kinderen voelen dat er iets niet klopt

De manier waarop een kind reageert is afhankelijk van de leeftijd. Zo geldt dat ook voor de manier waarop je een kind iets vertelt. Kinderen hebben de gave een bepaalde sfeer aan te voelen. Zeker als de ouders van een kind veel praten over de oorlog, waarbij veel emoties gepaard gaan, dan voelen zij dit aan. Misschien begrijpen ze niet helemaal wat er aan de hand is, maar het is duidelijk voor hun dat er wel iets afspeelt.

Een van de mooiste eigenschappen van een kind kan ook een nadeel zijn: kinderen zijn empathisch aangelegd. Iedereen is een vriend en iedereen is betrokken bij elkaar. Als er ergens op de wereld kinderen sterven door een oorlog, zijn ze bang dat zij ook zullen volgen. Ze denken natuurlijk compleet anders dan volwassenen en leven deels in een fantasie. Een klein ding wordt in hun hoofd vaak opgeblazen en daarom is een oorlog zo angstaanjagend voor hun.

Het nieuws ontlopen

Het is lastig om het nieuws te ontlopen. Het komt tegenwoordig namelijk overal vandaan. Is het niet op de televisie, dan is het op de radio, dan is het in de krant en ga zo maar door. Maar nieuws komt niet alleen verbaal aan, zeker niet bij een kind. Als je als ouder zorgelijk naar de televisie kijkt, je wenkbrauwen optrekt als je naar de radio luistert of vloekt omdat er weer wat is gebeurd, krijg je de aandacht van jouw kind. Die ziet dat er wat is, zelfs als jij dat niet door hebt.

Zoals eerder is gezegd weten kinderen niet precies wat er aan de hand is, want dat gaat aan ze voorbij, maar als ze zien dat hun ouders zorgelijk kijken of de sfeer in het huis of een andere omgeving verandert dan is het mis. "Ze weten niet wat oorlog is, tenzij ze het zelf hebben meegemaakt. Maar ze voelen haarfijn aan als hun ouders ongerust zijn", zegt Walma van der Molen, professor aan de Universiteit van Twente, tegen RTL Nieuws. "Mijn advies is om jonge kinderen weg te houden bij het nieuws. Hun ontwikkeling is er nog niet op toegespitst."

Advies

Mocht het nieuws toch de oren van je kind bereikt hebben, dan zal hij of zij waarschijnlijk wel vragen hebben. Maar soms is het ook niet altijd wat je denkt. Professor Rob van der Gaag-Verheij zegt ook dat je als ouder vaak de zorgen en vragen van je kind invult. "Als je kind een vraag over de oorlog stelt, probeer dan te achterhalen wat de echte vraag is achter de vraag. Als een kind zegt: ik zag een tank in Oekraïne, vraag dan: wat zag je precies?

Soms antwoordt een kind iets heel anders dan de ouder denkt. Bijvoorbeeld: die tank reed door een park en nu kunnen kinderen daar niet meer spelen. Kinderen kijken soms op een manier die we als volwassenen niet altijd verwachten", legt Van der Gaag-Verheij uit aan RTL Nieuws.

Ook is het belangrijk om je als ouder in te leven in de belevingswereld van het kind: waar heeft het behoefte aan? Wil het bijvoorbeeld gerustgesteld worden? Of juist de situatie beter begrijpen? "Ga niet zomaar een verhaal vertellen over bombardementen en tanks, maar speel in op wat het kind van je vraagt.

Begin bijvoorbeeld met: er zijn twee groepen, de ene groep wil een stukje land van de andere groep. Dat vindt de andere groep niet leuk en daarom zijn ze boos op elkaar. Vertel steeds een stukje meer, afhankelijk van wat het kind vraagt of aankan", aldus Van der Gaag-Verheij.

Perspectief bieden

Focus ook niet alleen op het probleem, dat kan juist overweldigend zijn. Probeer een ander aspect van het nieuws op te pakken. "Zeg bijvoorbeeld: grote leiders zoeken naar een oplossing zodat de oorlog stopt. Dat geeft hoop", zegt Van der Gaag-Verheij. Ook adviseert hij zo’n gesprek niet te voeren als een kind moet gaan slapen. Doe het overdag en doe na het gesprek iets actiefs.

Zo voelt het kind zich gehoord en kan hij of zij gelijk de emoties die daarbij komen kijken verwerken. Dit kan heel simpel zijn. Ga samen de tafel dekken, even een rondje lopen, een spelletje doen. Het is uit onderzoek gebleken dat een activiteit uitvoeren het beste middel is voor het loslaten van emoties.

Onderscheid maken

Probeer ook goed het onderscheid te maken tussen de landen. Zoals eerder gezegd is een kind vaak een allemansvriend en maken ze zich zorgen als er ergens iets gebeurt met een kind, al is het aan de andere kant van de wereld. "Zeg bijvoorbeeld dat het hier veilig is en je gewoon op straat kunt spelen. Maak de afstand inzichtelijk. Bijvoorbeeld: het is een uur rijden naar de camping, dat vind je al heel lang.

Oekraïne is wel 20 keer zo ver. Een kind beseft dan: het is heel ver bij ons vandaan, dus hier ben ik veilig", zegt Van der Gaag-Verheij. Bij oudere kinderen die al iets meer begrjipen kun je een Bosatlas erbij pakken en op de kaart laten zien waar er oorlog is.

Afleiden

Slecht nieuws kan nachtmerries tot gevolg hebben. Van der Molen geeft aan dat 'zo'n 10 tot 15 procent van de kinderen nachtmerries krijgt na het zien van een heftig nieuwsbericht'. Als jouw kind zich zorgen maakt, probeer hem/haar dan weg te houden van het nieuws.

Een doel geven om zijn of haar gedachten te verzetten is verstandig. Door bijvoorbeeld een tekening te maken voor de kinderen in Oekraïne zorg je voor afleiding én een oplossing. Dit kan bij kinderen zorgen en angsten wegnemen en is dus belangrijk om als ouder te stimuleren, aldus Van der Molen.

_{Bron: RTLnieuws}