Bewuster omgaan met kinderen online: is het einde van familievloggers in zicht?

TikTok’er Maia Knight, een momfluencer die de ins en outs van haar gezinsleven deelt met haar acht miljoen volgers, besloot onlangs de gezichten van haar tweeling onherkenbaar te maken. Het zorgde voor verwarring en boosheid bij haar superfans, die vonden dat ze het recht hadden haar dochters te blijven zien. De reacties van deze mensen waren zo heftig, dat Maia sindsdien bij sommige filmpjes de comment-mogelijkheid uitschakelt.

Hashtag familyvlog

Dat de dagelijkse rompslomp die zich achter onze voordeuren afspeelt nieuwsgierig maakt, is niets nieuws. Dat video’s daarvan op de socials goed scoren, is dat ook niet. Hashtags als momlife en familyvlog zijn inmiddels goed voor honderden miljoenen views op TikTok. Maar waar eerst alles van het kroost online werd geknald zonder na te denken over de gevolgen, worden de geluiden over wat de effecten op de kinderen kunnen zijn steeds luider.

Een filmpje waarop te zien is hoe een jongetje in mama’s gezicht plast om een luiermerk onder de aandacht te brengen kan best grappig zijn, maar is over 25 jaar voor die jongen misschien helemaal niet om te lachen. Momfluencer Maia Knight is niet de enige die dat nu inziet. Er zijn steeds meer vloggers die het voortaan anders aanpakken.

Aanpak veranderen

Het viel volgers van TikTok-ster Mada Graviet op dat haar tweejarige zoontje Rez al een tijdje buiten beeld was gebleven. Mada legde daarop in een post uit dat hij steeds vaker zelf aangegeven had die camera niet meer in zijn gezicht te willen. En dat zij hem daarom voortaan uit beeld zal houden. “Ik wil niet dat hij het gevoel krijgt dat hij voor mama content moet maken,” vertelde Mada. “Ik geef toe dat ik hem lang in beeld heb gebracht, maar gaandeweg heb ik daarvan geleerd en nu verander ik mijn aanpak.”

Het einde van de familievlog is misschien nog niet in zicht, maar dat er zorgvuldiger wordt gekeken naar de effecten die camera’s en volgers hebben op de kleintjes is duidelijk. In elk geval voor Mada en Maia.

Marina van der Wal, opvoeddeskundige

“Het zou een goede ontwikkeling zijn als meer familievloggers hun kinderen buiten beeld laten. Kinderen hebben de ruimte nodig om hun eigen identiteit te ontwikkelen. Als ze continu met verwachtingen te maken krijgen, zowel uitgesproken als niet uitgesproken, kunnen ze dat niet in vrijheid doen.

Bij vlogs met veel volgers kunnen de belangen die vastzitten aan het plaatsen van een filmpje enorm zijn. Daarin zullen ouders misschien onbewust bezig zijn met het dwingen van kinderen om bepaalde dingen te zeggen en te doen, omdat dit is wat de volgers verwachten. De druk die daarbij opgelegd wordt, is niet goed voor de mentale ontwikkeling.”

Melissa Reith, van Reithsters Familievloggers

“Wij zijn ons YouTubekanaal begonnen voor familie die verder weg woont. Gaandeweg gingen steeds meer mensen ons volgen en nu, dik vier jaar later, gaat het ineens hard met de views. Toen het groeide, hebben we zeker stilgestaan bij de mogelijke negatieve gevolgen voor onze dochter Nova. Maar wij zorgen ervoor dat het voor haar leuk blijft. Wil zij niet in beeld komen terwijl we filmen, dan is haar nee ook echt een nee. Nu ze zeven jaar is, kan ze dat ook steeds beter zelf aangeven. Mocht ze ooit zeggen het niet te willen, dan zouden we haar wens respecteren.

We doen dit omdat we het leuk vinden en hiermee een soort naslagwerk van Nova’s jeugd creëren waar we later mee kunnen terugkijken. Er zijn ook leuke voordelen; we hebben soms uitjes, die we anders niet hadden meegemaakt. Schadelijk vinden we het tot nu toe dus totaal niet, maar dat komt wel door de manier waarop we het doen, waarbij Nova de vrije keuze heeft om mee te doen, of niet.”

Justine Pardoen, Bureau Jeugd & Media

“Als kinderen werken in musicals, tv-series of als model, zijn er regels aan verbonden die gecontroleerd kunnen worden. Bij vloggen is dat eigenlijk onmogelijk om na te gaan; voordat dat ene filmpje online wordt geplaatst, hebben ze misschien al vijf pogingen gedaan. Er is een Centraal Meldpunt waar je melding kunt maken als je denkt dat er sprake is van kinderarbeid. Ik vind dat onvoldoende. Die kinderen hebben ook recht op bescherming.

Het zou mooi zijn als steeds meer vloggers besluiten hun kinderen niet meer in beeld te brengen. Maar ik weet niet of dat in de praktijk zal gebeuren. Die schattige knappe koppies maken een familievlog namelijk juist zo aantrekkelijk.”

Deze reportage komt uit Flair 09-2023. Meer van dit soort verhalen lees je wekelijks in Flair.