Het gevaar van sociale media: ‘Het sluipt erin, die schermtijd’

Waarom is het zo moeilijk om Instagram, TikTok en Facebook links te laten liggen? En wanneer wordt het écht een probleem?

Dopamine

Bij elke nieuwe notificatie, like of comment maken je hersenen dopamine aan. Gooi je de socialmedia-apps nu meteen van je telefoon, dan hou je 138 minuten per dag over. Heb je geen TikTok of Instagram, dan plaats je jezelf een beetje buiten de groep

Eigenlijk leidt alles eronder: je vrienden, je werk, je sociale offline leven. Je hebt geen ‘normaal’ leven meer. Leg je telefoon eens niet binnen handbereik, maar aan de andere kant van de kamer. Of zet ‘m gewoon uit.

Stel...

Je moet vanaf vandaag op doktersadvies elke dag 138 minuten rugoefeningen doen. Grote kans dat je bij die mededeling denkt: yeah right, waar moet je die tijd in vredesnaam vandaan halen? Het antwoord op die vraag is simpeler dan je denkt, want vorig jaar zaten Nederlanders tussen de 20 en 39 jaar gemiddeld zo’n 138 minuten per dag op social media.

Gooi je die apps nu, meteen op dit moment, huppakee van je telefoon, dan hou je een oceaan aan tijd over. Maar dat willen we niet, we blijven maar scrollen, swipen, lezen, liken, klikken en verversen. Ook als we zelf eigenlijk ook wel weten dat het voor vandaag genoeg is geweest.

Het sluwe algoritme van sociale media

Social media hebben ons in een houdgreep, wat voor een groot deel komt door het slimme algoritme dat erin zit gebakken. “Het algoritme monitort hoe lang je naar bepaalde content kijkt, maar vooral ook waarop je reageert met een comment of een like,” zegt socialmedia-expert Marieke Janssen van MaMarketing.

“Op die manier kan het precies zien wat jij interessant vindt en daar actie op ondernemen. Ga jij goed op kattenfilmpjes, dan gaat het algoritme op basis van die informatie andere kattenfilmpjes verzamelen die je hoogstwaarschijnlijk ook leuk zult vinden. Hoe leuker je het vindt, hoe langer je op de app blijft. Dat is het doel, want daarmee verdienen zij hun geld.”

Je hersenen brengen je ook in de verleiding om op social media te blijven kijken, want bij elke nieuwe notificatie, like of comment maken zij dopamine aan. “Die stof zorgt ervoor dat je je goed voelt, wat in principe niet erg is,” zegt Carien Karsten, psycholoog en schrijver van boeken als Minder druk! en Uit je burn-out.

“Maar omdat je weet dat je dat goede gevoel kunt krijgen van je telefoon of iPad, pak je hem er steeds weer bij. En nog eens. En nog eens. Het is een beetje hetzelfde als de kop koffie die je ’s ochtends een boost geeft. Eén kop is prima, bij drie is er ook nog niets aan de hand, maar het is niet goed om de hele dag door koffie te drinken.”

De rest van dit dossier lees je in Flair 12-2023. Meer van dit soort verhalen lees je wekelijks in Flair.