Dossier alcohol: drankje (maar niet meer) doen?

Bepaald beeld

Bij het woord ‘alcoholist’ hebben veel mensen een bepaald beeld in hun hoofd. Maar dat beeld matcht negen van de tien keer niet met de werkelijkheid. Want wist jij dat het – naast jongeren tussen de 18 en 24 jaar – vooral hoogopgeleiden zijn die het advies van de Gezondheidsraad (maximaal één glas alcohol per dag) in de wind slaan? Die laatste groep drinkt vaker zwaar: één keer per week of vaker minimaal vier glazen alcohol per dag.

“Iedereen doet het en het is chic. Je kunt het hebben over ‘mooie wijnen’, over een ‘mooie Pinot Grigio’, terwijl je gewoon ethanol naar binnen aan het werken bent,” zei detoxcoach Jacqueline van Lieshout er ooit over in een interview met RTL.

Voordat ze alcohol volledig afzwoer, was Jacqueline zelf zo iemand. En toen ze besloot te stoppen, kon ze op weinig begrip rekenen. “Mensen om me heen pikten het niet. Ik heb vrienden die letterlijk tegen me zeiden dat ik niet mee hoefde op vriendenweekend als ik alleen maar aan de Spa rood zat.”

Jacqueline schreef het boek Ontwijnen over haar reis naar een ‘écht blij alcohol- vrij’ leven en helpt nu andere vrouwen door middel van een onlinecursus minder te drinken. Al is niet iedereen die bij haar aanklopt even gecharmeerd van de termen ‘probleem’ en ‘verslaving’. “Want mensen schamen zich ontzettend. Je mag aan alles verslaafd zijn: aan roken, snoep of Netflix, maar niet aan alcohol. Dan ben je meteen een debiel die flessen drank in de sokkenla verstopt.”

De problemen

Dat mensen aan de bel trekken als ze het gevoel hebben dat hun alcoholconsumptie is verschoven van ‘gezellig’ naar ‘geschift’, is juist van groot belang. Naast geestelijke afhankelijkheid brengt overmatig drankgebruik allerlei gezondheidsrisico’s met zich mee. En die gaan verder dan een verzwikte enkel na iets te enthousiast twerken op de dansvloer.

De hoeveelheid alcohol die nodig is om lichamelijke problemen te veroorzaken, wordt ook nog eens schromelijk overschat. Volgens verslavingsinstelling Jellinek hebben vrouwen die meer dan één alcoholische versnapering per dag wegtikken al een verhoogd risico op borstkanker. Ook is er een duidelijk verband aangetoond tussen alcoholgebruik en mond-, keel-, slokdarm-, strottenhoofd-, dikkedarm- en leverkanker.

Vanaf zes glazen per dag is een duidelijke krimp in de frontaalkwab van de hersenen waarneembaar. In jip-en-janneketaal: zenuwcellen communiceren minder goed met elkaar, wat kan leiden tot geheugen- en concentratieproblemen en een verslechterd analytisch denkvermogen. Op de lange termijn vormen ontstoken maagslijmvlies, vroegtijdige dementie en leververvetting een risico.

Do‘s & dont‘s

Een vierstappenplan van psychiatrisch verpleegkundige en sociotherapeut Lotte Krol om dichter bij jezelf (en verder bij alcohol vandaan) te komen

• “Vraag je allereerst af of dit werkelijk het leven is dat je wilt leven. Zo niet, erken dan dat je ’t anders wilt doen. Daar begint het mee.”
• “Zoek manieren om je probleem aan te pakken. Ga bijvoorbeeld het contact aan met mensen die hebben bereikt wat jij ook wilt bereiken. In dit geval: stoppen met drinken.”
• “Laat je niet tegenhouden door angst of één slechte ervaring. Blijf het proberen totdat je de sleutel naar bevrijding hebt gevonden en ga weer leven in plaats van overleven.”
• “Geef niet op. Blijf niet hangen in de overtuiging dat je niet meer verdient dan dit. Ook jij bent in staat om je alcoholprobleem te overwinnen en je zwakheden om te zetten in krachten.”

De oplossingen

Of je behandeling nodig hebt voor je alcoholgebruik, en welke dan, hangt af van jouw persoonlijke situatie. Volgens de GGZ is er sprake van misbruik als je meer dan één à twee glazen alcohol per dag drinkt en minder dan twee dagen per week níét drinkt. Jellinek spreekt van alcoholisme wanneer iemand, ondanks voornemens om rustig aan te doen, telkens opnieuw dwars door de spreekwoordelijke geluidsbarrière gaat.

Voor de beeldvorming: in Nederland zijn 80.000 mensen afhankelijk van alcohol. Maar liefst 400.000 maken er misbruik van. Herken je jezelf in het voorgaande en kom je er op eigen houtje niet uit? Opname in een kliniek is een optie, maar natuurlijk niet je enige.

Lotte Krol, psychiatrisch verpleegkundige en sociotherapeut, pleit daarnaast voor een andere aanpak, eentje die je ook op de langere termijn houvast kan geven. “Er zijn veel manieren om weer in verbinding te komen met jezelf en datgene wat spanning geeft los te laten. Zelf heb ik veel baat gehad bij traumatherapie, stressvermindering door meditatie en mijn opleiding tot wounded healer, waarin voor onder andere ademwerk een belangrijke rol is weggelegd.” Ze is heilig overtuigd van de helende werking van dat laatste, vandaar dat ze het ook onderdeel van haar werk heeft gemaakt.

Innerlijke vraagstukken oplossen

“Stanislav Grof, de Tsjechische bewustzijnsonderzoeker die ademwerk op de kaart heeft gezet, ontdekte dat je via je ademhaling het onderbewuste kunt bereiken om zo inzichten te verkrijgen en innerlijke vraagstukken op te lossen. Het helpt je obstakels opsporen die bewust of onbewust jouw levenskracht blokkeren. Met zijn behandelingen behaalde Grof net zulke resultaten als psychedelische therapieën.”

Krol benadrukt verder het belang van praten met gelijkgestemden. “Onlangs was ik bij een AA-meeting om te assisteren bij een workshop. Een groep van veelal onbekenden die zich zo openlijk naar elkaar uitten en kwetsbaar opstelden, vond ik prachtig om te zien. Ik geloof in de kracht van het ‘ontdekken’ van je schaduwkanten en daarin door een steunende ander worden gezien.” Ze zet haar vraagtekens bij het feit dat verslaafden in principe ‘levenslang’ krijgen.

“In mijn ogen ben je niet voor altijd verslaafd. Ik zie verslaving als een behoefte aan verdoving, een overlevingsstrategie. Het is een vorm van ontsnappen aan jezelf, je omgeving, verleden, verantwoordelijkheden en gevoelens. Dat – in combinatie met een gebrek aan zelfvertrouwen en niet om hulp durven vragen, waardoor je denkt niet te kunnen omgaan met de uitdagingen die het leven met zich meebrengt – belemmert je genezingsproces.”

Een verslaving overwinnen doe je volgens Krol door het tegenovergestelde. “Geef je over aan het ongemakkelijke, laat pijnlijke emoties toe, accepteer zowel de mooie als de duistere kanten van jouw verhaal en laat weer stromen wat weggestopt en geblokkeerd is.” Bij een lichamelijke afhankelijkheid van alcohol zal Krol overigens adviseren om ook de hulp van een medische professional in te schakelen.

Meer van dit soort verhalen lees je wekelijks in Flair.