Lisanne: ‘In Syrië hadden mensen ook gewoon lol, ruzie, werkstress, seks, scrolluren op Instagram’

Het berichtje is kort. Zonder foto, zonder namen. Ik denk aan twee meisjes, Yusra en Sarah Mardini. Ik heb ze nog nooit ontmoet, maar ze hebben me wel aan het huilen gemaakt. Het leven van deze twee zusjes is verfilmd. In Swimmers zien we hoe Yusra en Sarah veelbelovende zwemsters zijn en in hun thuisland Syrië trainen voor de Olympische Spelen in Rio.

Vanaf mijn bank zag ik eerst een leven dat het mijne had kunnen zijn. In Syrië hadden mensen ook gewoon lol, ruzie, griep, werkstress, seks, doelloze scrolluren op Instagram. ‘Jullie vliegtuigen kunnen onze dromen niet opblazen’ valt er in graffiti te lezen tijdens een scène waarin Yusra en Sarah naar huis lopen na een schooldag (volgens mij was dat het eerste moment dat er tranen begonnen te branden).

Maar als er niet veel later een bom ontploft in het zwembad waarin Yusra op dat moment een belangrijke wedstrijd zwemt, beseffen de zusjes: we moeten weg. Via de Middellandse Zee maken ze de oversteek naar Griekenland, in zo’n overvol rubberbootje waar je altijd over leest, maar waarbij je je amper iets kunt voorstellen.

Het gebeurt zo vaak, op zo veel plekken, maar altijd relatief ver van ons bed, dus grotendeels onzichtbaar voor de gemiddelde Europeaan. De zusjes zwemmen het grootste deel van de oversteek omdat hun boot lek blijkt te zijn. Bij aankomst zijn ze uitgedroogd. Als ze de inwoners van Lesbos om water vragen, sluiten die snel hun deuren voor ‘wéér zo’n vluchteling’. Dus ik zat daar, op mijn bank, en dacht aan mijn leven.

Kapotte fiets, maar geen bommen, aangebrande ovenschotel, maar geen verkrachtende soldaten in mijn woonkamer, haperende wifi, maar geen platgewalst huis, hoge energieprijzen, maar geen tanks door mijn straat. Geen gestaar. Geen mensen die zich van mij afwenden. Altijd de zekerheid: ik mag in dit land blijven zolang ik wil. Beduusd bleef ik naar de aftiteling kijken.

Ik wilde maar één ding, en dat is weten hoe het met ze was. Het mooie is, dat ook helden gewoon Instagram hebben, het maakt dat je gevoelsmatig heel dichtbij kunt komen. Yusra zwemt nog steeds, Sarah ging op Lesbos andere vluchtelingen uit de zee redden – er hangt haar nu een gevangenisstraf boven het hoofd omdat ze wordt verdacht van mensensmokkel.

Ook filmwaardig, want waarom ben je strafbaar als je mensen redt die anders zouden verdrinken? Op Sarahs Instagram staat een foto van haar met de tekst: ‘If helping others is a crime, we are all criminal.’ Ik ben ze gaan volgen. Beide zusjes maken nu deel uit van mijn vaste scrollrondje in doelloze uren op de bank.

Ik wil dat hun verhaal me blijft achtervolgen. Zodat ik altijd zal blijven inzien wat wij hier aan vrede, vrijheid en veiligheid hebben, en hoeveel mensen er moeten knokken in de hoop ooit hetzelfde te krijgen.

Deze column van Lisanne komt uit Flair 06-2023. Meer van dit soort verhalen lees je wekelijks in Flair.