Lisanne: 'Het openbaar vervoer in Nederland blijft een plek waar vrouwen (nog steeds) onveilig zijn'
Het is 2022 en het openbaar vervoer in Nederland blijft een plek waar vrouwen (nog steeds) soms onveilig zijn. In mei is een negentienjarige vrouw veertig minuten lang in een lege treincoupé aangerand terwijl ze onderweg was naar Alkmaar. Twee weken later werd op het traject Lelystad-Almere een even oude vrouw betast terwijl ze sliep. Afgelopen maand werd een vrouw belaagd door een masturberende man in de trein naar Hoorn.
Tegen mijn wil
Zelf was ik vierentwintig toen ik vol verbazing en tegen mijn wil in toekeek hoe een man zijn penis uit zijn broek haalde in de verder lege vierzits van een sprinter. De man grijnsde – viezig, zo vies. Het gebeurde snel, de bewegingen die hij maakte met zijn rechterhand waren eveneens snel. Nelson Mandela was overleden die avond, dat weet ik nog, daarom was ik op weg naar een nieuwsredactie in Hilversum om bij te springen, en het was rustig in de trein, want het was ook pakjesavond. Donker buiten.
Mijn ledematen werden van plastic, onbuigzaam en onbeweeglijk. Ik wilde wegrennen, overgeven, vloeken, slaan – en hard ook – een gevatte opmerking maken (“Agos, je derde pink”), een foto maken en die op sociale media plaatsen – ja, dat had ik moeten doen! Achteraf, allemaal achteraf, makkelijk lullen.
Na een lange minuut hervonden mijn benen de kracht op te staan en mepte ik de man met, bij gebrek aan iets anders, mijn opgerolde krant tegen zijn wang. Het was een klapje van niets, meer een veeg. Het had iets slapstick-achtigs als het niet zo’n smerige situatie zou zijn geweest. De veeg viel in het niet met wat deze gore smeerlap mij hier – en weet ik veel hoeveel andere vrouwen – aandeed.
Lees ook Lisanne: ‘Soms moet je jezelf en je vriendinnen even door de ogen van een ander zien’
'Blijf van de vrouwen af'
De dagen daarna keerde keer op keer dezelfde gedachte bij me terug: ik had hem een glimlach gegeven toen hij tegenover me was komen zitten. Vanaf dat moment glimlachte ik niet meer naar mannelijke medereizigers. Die vent had me niet alleen mijn veiligheid, maar ook mijn onbevangen vriendelijkheid afgenomen.
Het gebeurde toen, tien jaar geleden, en het gebeurt nu, anno 2022. De NS ontving in de periode van 1 mei 2020 tot en met 30 juli 2021 driehonderd meldingen over onenigheid of het lastigvallen van reizigers via het noodnummer (06-13181318). Het is zo goed dat dit nummer er is en zo verdrietig dat het moet.
Weet je wat ik zou willen, als ik alle praktische bezwaren en onmogelijkheden mag negeren? Ik zou de daders, al die (voornamelijk) mannen, zo graag allemaal bij elkaar in één treincoupé willen zetten. De ene smeerlap naast de andere. Ik zou ze het woord ‘consent’ tot in den treuren laten spellen, con-sent, begrijp je het? Nee? Nog een keer dan maar.
Ik zou ze vertellen wat het met ons vrouwen doet, met ons gevoel van waardigheid, veiligheid, vrijheid, autonomie, met ons mens-zijn. Ik zou bij elk perron een paar van hun zussen, moeders, dochters in de trein willen uitnodigen: laat hen maar vertellen wat seksueel geweld, in welke vorm dan ook, kan doen met een mens.
En vermoedelijk moeten we van Groningen naar Maastricht rijden en hebben we dan nog niet genoeg tijd om het uit te leggen, en misschien heeft het helemaal geen zin de dialoog met dit soort mannen aan te gaan, zijn degenen die dit doen al te ver heen. Maar ik zou ze in de ogen willen kijken en ik zou ze willen zeggen, nee, ik zou het door het omroepsysteem van de trein of bus willen róépen: ‘Reizigers, blijf van de vrouwen af!’
Journalist Lisanne van Sadelhoff (32) woont met haar hond Leo in Utrecht. Elke week schrijft zij in Flair over wat haar bezighoudt.
Fotografie: Dorian Jurne | Styling: Charise Rozenbeek | Visagie: Sisley Angenois
